Terugblik, verdiepen en napraten na Tegenlicht x TexTalk: Uit de Kleren

Op maandagavond 27 mei presenteerde TexTalk in samenwerking met Bibliotheek de LocHal een speciale editie van de Tegenlicht Meet-Up. TexTalk is een Tilburgs platform die het gesprek leidt over het verduurzamen van de kleding en textielindustrie. Tijdens hun terugkerende TexTalk Live shows in de Schouwburg van Tilburg zoomt TexTalk in op specifieke thema’s binnen de textielindustrie, van de afvalberg tot digital fashion en van chemische processen tot textielgeschiedenis. Ze focussen zich op het meer begrijpelijk maken van de textiel industrie. Linde Grooters, die de Meet-Up host introduceert de gasten van vanavond: 

Lara Wolters
Lara Wolters, terug te zien in de aflevering van “Uit de Kleren”. Als een van de jongste Europarlementariërs zet Wolters zich in voor een transparante EU. Daarnaast wil ze betere Europese wetgeving over verantwoord ondernemen en ziet ze het aanpakken van klimaatverandering als Europese topprioriteit. In de aflevering wordt ze gevolgd in de laatste stappen van het proces rondom de Anti-wegkijkwet, ook wel de Corporate Sustainability Due Diligence Directive-wet. Pas twee weken geleden is hij echt door het Europese Parlement gekomen. De wet zorgt dat er op Europees niveau afspraken komen voor bedrijven, over wat er gebeurd in productie- en toeleveringsketen. Ze zijn dan bij wet verplicht om misstanden, zoals onderbetaling, mensenrechtenschending, ontbossing etc te voorkomen. Lara legt ook uit dat de wet alleen gaat gelden voor bedrijven met een jaaromzet van 450 miljoen en 1000 medewerkers. En dat de lidstaten allemaal individueel nog invulling moeten geven aan de uitwerking ervan. Het wordt dus nog een complex proces, maar ze is tevreden dat deze grote stap nu is gezet. 

Haiko Huvenaars
De tweede gast is Haiko Huvenaars (29) die de kledingindustrie door een lens van processen, systemen en netwerken bekijkt. Toen hij eind 2019 het idee kreeg voor een duurzaam kledingmerk, vormde dit het startschot van een ondernemersreis down the rabbit hole of (circular) fashion. Met zijn startup Candour.Digital houdt hij zich bezig met vraagstukken op het snijvlak van circulariteit en digitalisering. Hierbij past hij digitale productpaspoorten en blockchain technologie toe om open & eerlijke alternatieve systemen te ontwikkelen die de circulaire transitie in de kledingindustrie helpen versnellen. Eind 2023 haalde hij hiermee het landelijke nieuws met de lancering van een statiegeldsysteem op kleding. In samenwerking met kledingmerk New Optimist ontwikkelde hij een eerste test met statiegeld op kleding en labels met QR codes, waarbij je het product na inlevering kan volgen tot aan recycling. Daarnaast is Haiko in zijn thuisbasis Tilburg ook bekend als initiatiefnemer van het platform TexTalk.

Het eerste fragment uit de aflevering die gekeken werd, gaat over de verantwoordelijkheid van grote bedrijven. Iedereen weet hoe slecht de kledingindustrie is. Na het incident in Rhana Plaza leek er een wake up call te zijn, maar de verleiding blijft toch te groot om echt verandering te maken. Waarom riskeren bedrijven nog steeds die imagoschade?

In de race to the bottom, met nieuwkomers in de fashion industrie zoals Temu en Shein, lijken de ketens ook géén keus te hebben: ze moeten wel mee om op de markt te blijven, anders worden ze uit de markt geduwd. Op de vraag: wat is er voor nodig om bedrijven écht te doen veranderen, antwoord Haiko dat hij gelooft dat we door moeten gaan met het bewustzijn vergroten, met dit soort bijeenkomsten. Lara vind het sympathiek, maar zegt ook: de harde stok - die volgens haar te lang mistte - is nodig. Met wetgeving kun je zeggen: dit is onze markt, en dus onze regels. Als je daar als bedrijf niet aan kunt voldoen, heb je pech. Dit alles samen moet een beweging versterken. Bijeenkomsten zoals Tegenlicht Meet-ups en de documentaires die ook start-ups en alternatieven belichtten, dragen bij aan zichtbaarheid dat het anders kan. Dat werkt inspirerend voor de al bewuste consument, maar ook voor grote bedrijven. 

Confashion #1
Bij binnenkomst werden bezoekers gevraagd om hun "confashions" (biechten op het gebied van bijvoorbeeld koopgedrag, kleding guilty pleasures etc.) op te schrijven. Daarvan zijn er een paar uit gekozen om te kijken of het publiek zich er in herkent en het gesprek op een open manier het publiek bij het gesprek te betrekken. De eerste confashion luidt: "Ik krijg mijn dochter (11 jaar) niet van Shein". Sommige bezoekers herkennen zich daar ook in en er wordt advies uitgewisseld. Het is een constante worsteling om de jonge generatie, die zo in hun eigen bubbels ook zitten, te blijven sturen. Lara benadrukt dat je je als ouder bijna niet kunt weren tegen zulke grote krachten en de algoritmes. 

Het tweede fragment sluit hier mooi bij aan. We kijken een stuk over Sara Dubbeldam, die ooit als fashion influencer verslaafd was aan fast fashion en nu grote bedrijven als Primark aanvecht om greenwashing tegen te gaan. Op welke manier kunnen we jongeren wapenen tegen de verleidingen van de fashion industrie?

Lara zegt: niet jongeren bewapenen, maar bedrijven ontwapenen! De sterkste schouders moeten de zwaarste lasten dragen! We moeten af van het narratief dat alle verantwoordelijkheden bij de consument ligt. Iemand in het publiek vraagt: "hoe weet ik nu wat goed is en wat niet? Als je bijvoorbeeld niet kunt afgaan op prijs, maar dus ook marketing uitingen niet kunt vertrouwens, want er is veel greenwashing?" 
Eigenlijk blijkt het onmogelijk om dat te weten. Bovendien spelen hier zoveel dingen mee. Als je jonge kinderen hebt die snel door hun kleding groeien en je hebt weinig te besteden: dan kun je mensen niet kwalijk nemen dat ze naar de Primark gaan. Ook is het doorgeven of ruilen van kleding niet voor iedereen en in elke cultuur vanzelfsprekend. Als je precies wilt weten wat "goed"/"fout" is, heb je ook gewoon tijd en toegang tot kennis nodig: en dat is natuurlijk best een voorrecht wat niet iedereen heeft. In dat geval is het des te belangrijk dat er op beleidsniveau (volgens Lara dus zeker ook op Europees) dit wordt uitgeplozen en er ook harde lijnen in worden getrokken. Gelukkig gebeurd dit niet alleen met bijvoorbeeld de nieuwe antiwegkijkwet, maar met wetten die in ontwikkeling zijn met betrekking tot, digitale privacy en veiligheid, de macht van algoritmes, minimum loon en circulaire economie. 

Confashion #2
"Ik ben een kledingstuk compleet vergeten: ik vond het na lange tijd achter de kast" Ook deze confession wordt grotendeels gedeeld. Met het opruimen kan dit wel je ogen openen en kom je er misschien achter: ik blijk geen rokjes mens te zijn!

Het derde fragment uit de aflevering sluit aan bij het gesprek dat gevoerd wordt over de (emotionele) waarde van kledingstukken. Annemieke Koster en Joline Jolink onderzoeken samen hoe een duurzaam productieproces ervoor kan zorgen dat de drager meer emotionele waarde hecht aan een kledingstuk. Wanneer hecht jij je aan een kledingstuk?

Beide gasten beantwoorden deze vraag verschillend. Zo kan een kledingstuk ook meerdere generaties meegaan en geschiedenisverhalen van zowel jouw ouders als voorouders vertellen. Zo'n kledingstuk draag je dan met trots en bewaar je graag. Haiko vertelt dat hij extra waarde hecht aan kringloopvondsten die per toevel perfect op zijn pad komen: een passende broek vinden is lastig, dus als het dan lukt voor een kringloopprijsje ben extra blij en dankbaar. Het publiek sluit hierbij aan en er worden meer persoonlijke voorbeelden genoemd, waaronder kledingruilen met vriendinnen en heel blij zijn dat je kleding die vrienden waren vergeten nu eigen hebt gemaakt. 

Confashion #3
"Ik houd van trends, dat beïnvloed mijn koopgedrag". Er zijn maar een paar mensen in het publiek die zich hier niét in herkennen. Hoewel veel mensen zich ook bewust zijn van de impact daarvan. Lara zegt: met twee jonge kinderen, mag ik al blij zijn dat gewoonweg een schone blouse in huis heb. Een van de bezoekers, een modedocent op het ROC en liefhebber van mode, had zich vorig jaar de challenge gegeven om een jaar lang niets nieuws te kopen én het te doen met de 30 kledingstukken die ze in haar kast had. Wat bleek: het was helemaal niet zo lastig en ook niemand merkte iets op. Ook zegt ze: er is wel degelijk een heel simpel ding waar wij als consument verantwoordelijkheid in kunnen nemen: simpelweg minder consumeren! En ook minder produceren! Iemand anders benoemd ook nog dat er culturele en sociale tradities een rol spelen: bijvoorbeeld bij bruiloften of gala's, waarbij je wordt geacht aan een bepaalde dresscode te voldoen en je dus kleding gaat kopen voor maar één gelegenheid. Daarin kunnen we met zijn allen als consument ook milder en creatiever in worden.
De vraagt reist: wat is nu eigenlijk een trend? Wie bepaald dat? Natuurlijk hebben ook social media platformen een enórme macht in het bepalen wat de trends zijn. Op TikTok zijn zelf microtrends (van bijvoorbeeld 1 dag of 1 week) te vinden. 

Laatste key take-aways:
- Tip: Op woensdag 29 mei gaat in Amsterdam de documentaire over het proces achter de anti-wegkijkwet in premiere: Nederlandse première Everyone's Business - FNV 
- Ga stemmen voor de Europese Verkiezingen op donderdag 6 juni!

Ben je benieuwd naar meer achtergrond informatie, bekijk dan links aan de zijkant van deze pagina. Wil je nog tips met elkaar uitwisselen of verder in discussie gaan, reageer dan vooral hieronder.

Na de zomer komen we weer terug met de Tegenlicht Meet-Ups in de LocHal. Zet alvast de volgende Tegenlicht Meet-Up in je agenda: maandag 9 september tijdens de aftrap van de Tilburgse Week van de Democratie.