Dialoog 4 november Socratic Design Dag: wat vinden wij waardevol?

Deelnemers: Dennis, Zeger, Maud, Richard, Sal, Emma, Lejla, Teti, Sofie

Moderator: Leonie

Ingebrachte vragen:

• Wat is eerlijkheid?
• Hoe worden we een socratic design familie?
• Welke habits maken ons mens?
• Wanneer besteed je je werktijd goed?
• Kan je goede habits sec bedenken of moet je ze eerst doen?
• Wat maakt ons mens?
• Wat vinden wij waardevol?
• Hoe ziet een samenleving gebaseerd op hoop eruit?
• Hoe komen we los van kapitalistisch denken en het systeem daarvan?

Gekozen vraag:

Wat vinden wij waardevol?

Eerst werd een voorkeur uitgesproken voor de vraag ‘hoe worden we een socratic design familie’, daarna voor ‘wat vinden wij waardevol’. Want om te weten hoe we een familie kunnen worden moeten we eerst weten wat onze gedeelde waarden zijn. En om habits te kunnen formuleren is het ook van belang dat we weten welke waarden we delen.

Methode:

Definities

We gaan kijken naar de definitie van ‘wij’ en de definitie van ‘waardevol’. We proberen dit te scheiden maar in het gesprek komen beiden vaker aan bod.

Definitie ‘wij’

We beginnen met de definitie van wij. Bedoelen we daarmee de ‘socratic design familie’? Bedoelen we wij als mens, als werkend voor de gemeente? Als we de vraag stap voor stap benaderen, dus eerst kijken naar wat vinden wij als mens, dan naar wat vinden wij als familie, dan komen we vanzelf bij de gemeente.

Het is belangrijk om los te komen van vanzelfsprekendheid: wat wij waardevol vinden moeten we meer bij stilstaan.

Er volgt een zelf benoemd filosofisch dwaalspoor: we laten ons ego los bij gebruik van deze methode, dus wie zijn wij, wie ben ik? Dat dwaalspoor is juist heel waardevol: het is de continue zoektocht van mens zijn. Als je te stellig wordt is dat juist gevaarlijk, zie maar welke problemen daar in de geschiedenis uit voort zijn gekomen.

Misschien is 1 van de waardes van de socratic design familie dus: altijd waakzaam zijn op die vraag, reflectief zijn en blijven. Niet gevangen raken in een dogma.

We zijn gewoon mensen. We moeten het dus vanuit het mens zijn benaderen. De waarden die ik als mens heb verschillen niet met die van een socratic design familie. Ik denk als individu.

Als we dat doortrekken maakt iedereen vanuit zijn ‘ik’ een eigen ‘wij’. Het gaat er ook om dat we snappen wat anderen waardevol vinden, vanuit nieuwsgierigheid en nederigheid.

Conclusie: we zijn allemaal mensen, we hebben een kern die ons allen verbindt. De tweede laag daarboven zijn de verschillen per individu. En het onderzoeken van die verschillen, doe je vanuit nieuwsgierigheid en nederigheid.

We concluderen dus dat we verschillende lagen hebben:

• Wie zijn we als mens
• Wat maakt ons waardevol
• Wat maakt een cultuur waardevol

Als we de Socratic Design familie zien als een cultuur, wat doe ik dan als Socratic Designer anders. Eigen voorbeeld: ik was voorheen gericht op status en ego, nu ben ik juist gericht op het faciliteren van anderen, ik maak mezelf irrelevanter.

Waarden die we tot nu hebben gehoord: twijfel, reflectie of zelfonderzoek, bescheidenheid of nederigheid en nieuwsgierigheid. Kwetsbaarheid in nederigheid. Wat waarderen wij? Wat cultiveren wij? En hoe waarderen wij?

Van ambtenaar naar mens, dit is een expliciete verandering en groei. Een habit zou kunnen zijn dat je je ook zo voorstelt wanneer je nieuwe mensen ontmoet. We willen cultuur scheppen aan de hand van waardes en gewoontes.

Maar het is wel ingewikkeld om “de ambtenaar” tegenover “de mens” te zetten. We hebben toch juist veel overeenkomstige waarden? Een ambtenaar is ook gewoon mens. En niet iedereen vindt ambtenaar een vies woord, maar juist aangeven dat je je inzet voor de gemeenschap. Het is een voorbeeld van verschillende invalshoeken. Als je de definitie zoekt in de waarden in plaats van de titel kom je verder. ‘Wij’ definiëren ten opzichte van ‘zij’ is gevaarlijk. Dus laten we ‘wij’ definiëren aan de hand van wat we waardevol vinden.

Het is wel belangrijk om dingen expliciet te blijven maken.

In Socratic Design gaat het over het loslaten van je ego en onderdeel worden van een geheel, het gaat om de collectieve wijsheid. Het is geen privé-ervaring maar een culturele ervaring. Het gaat om de ontwikkeling, zoektocht, proces. Wat we doen is wel degelijk bijzonder. Het pad bewandelen is al waardevol. Iedereen is welkom in die familie. ‘wij’ voelen in collectiviteit. En het is ook belangrijk een open houding te houden voor andere ideeën.

Er ontstaat ook vertwijfeling: het is wel mooi hoe we dit omschrijven, wij/zij, pad bewandelen en het proces als belangrijkste zien. Maar dat is niet hoe we het nu doen en hoe het ons de afgelopen x jaar is aangeleerd. De dominante cultuur is resultaatgericht en niet procesgericht. Veel ambtenaren hebben aangeleerd om ambtenaar te zijn, en hebben daarvoor juist afgeleerd om ‘mens’ te zijn. Het is goed om dat ook expliciet te maken.

Wij ondersteunen mensen om van huidige culturele waarden naar nieuwe te komen. Dat is een continu proces: word mens. We moeten blijven zoeken naar wat ons mens maakt. We faciliteren een beweging naar menselijkheid.

Je wil ook onderscheidend zijn als beweging. Als je je bovengronds wil bewegen wil je een gedeelde missie hebben. Hoe meer je jezelf kenbaar maakt en een identiteit bepaalt, hoe meer je ook mensen uitsluit. Dus hoe positioneer je je naar de buitenwereld toe?

Er is een grote groep mensen binnen de gemeente maar ook in de samenleving die vindt dat veel van onze huidige waarden niet houdbaar zijn, maar wat zijn dan de nieuwe waarden. Wij bepalen die waarden niet maar faciliteren dat wel en bieden de methode om die waarden gezamenlijk te bepalen. Een dialoog, samen moraal vormen, is waardevol. Dus wij moeten die dialoog aanzwengelen, maar hoe kun je faciliteren en tegelijkertijd toch dwingend zijn? Duwen, afdwingen, opleggen leidt tot afhaken. Het moet juist met warmte en inspiratie.

Eigenlijk zien we dus 2 rollen: enerzijds de zachte rol van het faciliteren en modereren, anderzijds de drang/dwang, de eerlijkheid en de spiegel. Maar er is wel een verschil tussen morele verantwoordelijkheid tegenover neutrale houding. Bewust maken van denken is wel afdwingen. We stellen het oude denken (narratief) aan de kaak.

Waarden die in het gesprek aan bod kwamen:

• Zelfonderzoek
• Faciliteren door te laten ervaren
• Van resultaatgericht naar procesgericht
• Reflectie
• Vertrouwen in en genieten van collectieve wijsheid
• Vanzelfsprekendheden blijven bevragen
• Open houding
• Nieuwsgierigheid
• Bescheidenheid
• Kwetsbaarheid

Habits:

• Voorstellen in groep d.m.v. omschrijven eigen groei, dus “ik was zus en ik ben nu zo” (kwetsbaarheid)
• Als je iets voelt, reflecteren op waarom je dat voelt
• Als je niets voelt, je afvragen: wat voel ik eigenlijk (bijvoorbeeld elke dag tijdens de lunch een moment nemen om te voelen)
• De ander vragen: voel je hier iets bij waar we over spreken?
• Goed kijken naar waar we op sturen: waarom doen we dit? Wat heeft de Amsterdammer eraan? Heeft dit het gewenste effect? Waarom we besluiten we dit?
• Neem de gedachte van de ander helemaal in, wees het helemaal eens met de ander
• Zoek minimaal 3 bronnen of opinies die jou tegenspreken, doe niet alleen onderzoek onder gelijkgestemden
• Laat je bevragen en stel anderen ook de vraag: wat vinden we vanzelfsprekend
• Rust en ruimte in lichaam en hoofd, alleen dan kun je echt luisteren en bevragen
• Stel je mening uit / geef niet altijd je mening